In mijn favoriete film 24 Hour Party People, wordt het hoofdpersonage bedrogen door zijn vrouw. Hij betrapt haar in de toiletten waar ze seks heeft met Howard Devoto (The Buzzcocks, Magazine, ..) De scene wordt nagespeeld door een acteur, maar iets later zien we de echte Howard Devoto, als poetsman, tegen de camera zeggen dat dit nooit echt gebeurd is. Daarna volgen de woorden van Tony Wilson: 'I agree with John Ford: If you have to choose between the truth and the legend print te legend.'
Deze quote vertelt meer dan we op het eerste zicht zouden vermoeden en is veel algemener dan deze anekdote. 24 Hour Party People is een historische film, ze vertelt het verhaal van 20 jaar muziek in Manchester. Als je als geschiedkundige naar de film zou kijken, zou je veel fouten ontdekken. Geschiedkundigen zijn bezig met het verzamelen van feiten, daarmee proberen ze een verhaal te reconstrueren. Maar het verleden leeft enkel in het heden en als de verzamelde feiten niet interessant genoeg zijn om ze te vertellen, dan is het werk van de geschiedkundige ook zinloos. Deze paradox wordt vertaald door deze quote.
Alles draait om het verhaal. 24 Hour Party People vertelt dan ook niet de feiten, maar de verhalen die verder leven rond de Manchestermuziekscene en het platenlabel Factory Records. Door die verhalen, en niet door de feiten, is de film ook gemaakt, die op zijn beurt weer zorgt dat de verhalen blijven verder leven.
'Kiezen' tussen de waarheid en de legende is dus niet echt een keuze. Ze hangen aan elkaar vast als een siamese tweeling. Afzonderlijk zijn ze niet levensvatbaar. Daarom is deze quote, die grappig genoeg op een meta-manier ook nog eens fout geciteerd is, zo mooi en toepasselijk.
“Het verleden leeft enkel in het heden en als de verzamelde feiten niet interessant genoeg zijn om ze te vertellen, dan is het werk van de geschiedkundige ook zinloos. Deze paradox wordt vertaald door deze quote.”
BeantwoordenVerwijderenMooi gezegd. Denk eraan, het gaat hem vooral om de vertelling!
Want feiten krijgen pas ‘hun interessante’ in de rangschikking en positie van de vertelling. Het vertellen vormt in de aaneenschakeling de logica van feiten, niet de feiten de vertelling.
Dus ‘kiezen’ tussen waarheid en legende is inderdaad geen echte keuze. De legende is de waarheid!
Of, anders gezegd, de legende sticht logica tussen de feiten. Er zijn niet eerst ‘de feiten’ en los daarvan vervolgens ‘de vertelling’, het is omgekeerd. Maar… zo kan je ook liegen door de waarheid te zeggen.
(Dit geldt niet voor wetenschappelijke feiten omdat men daar gewoon afspraken volgt. De afstand Turnhout – Eindhoven wordt uitgedrukt in een algemeen aangenomen standaardmaat. Die afstand is daarmee nog geen waarheid maar een overeenkomst.)