Plattevogelstraat

Publicaties: Column Suiker: Geweten.

uit Suiker januari 2017.

Herinnering 5109

Berichten uit Eindhoven (Optreden Pepperplus)

Ik treed op in Eindhoven op Pepperplus, het podium van Derrel Niemeijer die er ook zijn nieuwe bundel voorstelt.

Op één meisje na, ik gok 12 jaar, ben ik de jongste in het café. Het meisje haar vader draagt een witte t-shirt met in zwarte letters 'I'm too sexy for my shirt' op. Tijdens mijn optreden moet het meisje hard lachen bij mijn gedicht 'Dingen die je ouders nooit hoort zeggen. Haar mama kijkt me kwaad aan.

Omdat het de bundelvoorstelling van een neo-beatnik is, besluit ik mijn rol 'Op de kast' nog eens te doen. Vanop een stoel sta ik met mijn hoofd tussen de geëmailleerde antieke pispotten.

In een hoek zit een man die sprekend op Ernest Claes lijkt. Hij is het denk ik niet, maar wanneer ik hoor dat het het oudste café van Eindhoven is, begin ik te twijfelen.

Het lijkt hier wel een zelfhulpgroep voor dichters. Iedereen steunt elkaar, hoe er ze er ook aan toe zijn. Het is heel mooi om te zien. Een man wenkt me, hij zegt: 'het is nog niet te laat, als je voor je dertigste stopt, kan je geest nog helemaal genezen.' Ik denk bij mezelf: 'Ik heb nog twee en halve maand.'

Derrel, de beste neo-beatnik van de lage landen, zijn nieuwe bundel blijkt een ikea-bundel te zijn. Je krijgt de blaadjes, de cover en de ringetjes in een enveloppe, maar je moet hem nog zelf in elkaar zetten.

Op de bus naar huis zie ik een poster hangen met het opschrift 'spirituele beurs hapert'.

Foto's optreden Frontaal #11

Onlangs trad ik op² de elfde editie van Frontaal. Het was een zeer fijne namiddag met veel leuke andere artiesten (Marnix Peeters, Ianthe Sahadat, Roos Vlogman, Sarah Arnolds en Michiel Cox.)

Optreden: Frontaal Rotterdam

Onlangs ging ik zelf naar Frontaal in Rotterdam kijken. Tjitske Jansen en Lotte Dodion traden op en meer heeft een mens niet nodig op een zondagnamiddag. Ik ben heel blij dat ik nu zelf mag aantreden op één van de gezelligste literatuurfestivals die er zijn.

Publicatie: column Suiker: Leed

Mijn 17de column en eerste van het nieuwe seizoen staat in Suiker. Dit seizoen ga ik op zoek naar immateriële dingen die je kan kopen in de Kempense kringloopwinkels. Deze maand gaat het over 'Leed' en ook een beetje over de dichter Ghayath Almadhoun.

Boekentips Metro

Onlangs belde een vriendelijke mevrouw van Iedereen leest met de vraag om drie vakantieboeken te tippen. Over boeken praten is toevallig één van mijn favoriete dingen. Uit de Metro van dinsdag 230716.

Deense kunst van op de rug gezien

 (Anna Ancher)

 (Vilhelm Hammershoi)

 (Carl Holsoe)

 (P.S. Kroyer)

 (L.A. Ring)

 (Peter Ilsted)

(Viggo Johansen)

Berichten uit Kopenhagen 4

Ik ben al enkele dagen in Kopenhagen en vandaag zie ik pas mijn eerste politieauto's. In tegenstelling tot Antwerpen en Brussel zie je hier geen felbewapende agenten en militairen paraderen in de winkelstraten en stations. Nochtans hebben de Denen de Moslims al wel eens teleurgesteld met het tekenen van elke cartoontjes over grote Mo. De twee politieauto's die ik vandaag zag stonden beiden voor de hoofdbibliotheek. De Denen weten wat belangrijk is om te beschermen.

Ik fiets langs de zee naar het noorden. Aan de overkant van de straat zie ik het mooiste tankstation ooit. Het blijkt een ontwerp van Arne Jacobsen te zijn. Wat verder fiets ik door een bos waar ik wel honderd edelherten zie lopen en nog later zit ik op een oude houten roetsjbaan in het oudste pretpark ter wereld.

De Bernstorffvej kruist met een spoorweg. In plaats van een brug loopt de weg onder het spoor als een omgekeerde brug. Als je over een brug fietst moet je eerst hard werken en heb je bij het afdalen het plezier van niet te moeten trappen. Hier is het omgekeerd. Misschien is dit wel symbolisch voor de Denen: plezier voor werk plaatsen. En dat plezier geeft je een goede aanloop om het werk aan te kunnen.

Terwijl de tattoeëur de tekening klaarmaakt, ga ik geld afhalen en een cola halen. Omdat het mijn inktontmaagding is, moet ik van de vriendelijke man suiker innemen om de adrenaline te voeden. Ik zit nog tien minuten op de stoep mijn blikje leeg te slurpen voor hij klaar is om mijn mooi jongetjesvel te verpesten voor de eeuwigheid. Terwijl hij de naald in gereedheid brengt en ik half ontbloot klaarzit komen twee dames binnen. Op een Ipad staat de tekst 'La vie est Belle'. Ik zeg: 'Oui, c'est vrai.', maar ze begrijpen me niet.

Later kijk ik lang naar werken van Hammershoi en lees ik in Sneeuwland van Kawabata en ik weet dat het waar is wat die twee blonde deernes om hun enkel willen tattoeëren.

De schoonheid van het eten

Uit de film 'La vie d'Adèle' heb ik altijd vooral de scenes onthouden waarin Adèle aan het eten is. In deze scenes geeft ze zich meer en mooier bloot dan in de (te lange) expliciete seksscenes. De scene waar ze spaghetti eet wanneer ze de eerste keer de schoonouders ontmoet, is prachtig. Maar er zijn meerdere voorbeelden in de film te vinden.

Adèle (de actrice heet trouwens ook gewoon Adèle) lijkt in de scenes zo oprecht van eten te genieten. Een puber in een groeischeut. Haar konijnentandjes, hamsterwangetjes en opkrullende mondhoeken stralen ook deze naïviteit uit.

Hoe kun je als actrice -als je weet dat duizenden mensen de film gaan bekijken- zo oprecht onbeschoft eten? In de scenes waarin Adèle eet, vergeet je dat ze acteert. Het is in die scenes -nog meer dan in andere- dat ze je meesleurt in het verhaal.

Vandaag kwam ik op youtube bovenstaande deleted scene tegen. Een scene waarin ze heerlijk gulzig eet. 'Ga jij die gyros nog opeten? vraagt ze aan haar vriend, in het midden van het verliefd vertellen over haar nieuwe vlam. Alsof het eten boven de verliefdheid komt.

Ontroerend vind ik dat. Verdorie.

Emil Bærentzen – Family portrait 1828

(Emil Bærentzen – Family portrait 1828)

In het boek Closer, dat onlangs verscheen bij de gelijknamige tentoonstelling in Kopenhagen, vertelt de curator en directeur van het museum prachtig over het bekende Family Portrait van Emil Bærentzen. Mikkel Bogh vertelt in zijn boek dat dit schilderij van zijn eigen familie diende als een voorbeeld om eventuele opdrachtgevers te overtuigen een familieportret te laten maken door hem. Een modern familieportret waar niet iedereen statisch naast elkaar zit, maar waar ook aandacht is voor het interieur en de activiteiten van de familieleden.

Het schilderij werkt op twee manieren. Naast het voorbeeld van hoe het het ook kan, leren we dat het schilderij dat links op muur hangt in het schilderij wil zeggen:  ‘Elk interieur heeft een schilderij nodig, liefst een familieportret. Hij probeerde eventuele opdrachtgevers dus niet enkel te overtuigen van een modern familieportret, maar ook van de status van een familieportret/schilderij op zich.

Hier stopt Bogh in zijn boek ‘Closer’, maar ik ga een stapje verder: het schilderij waar we naar kijken is tevens het schilderij dat aan de muur hangt. Het schilderij aan de muur is door de schilder ingevuld met wat groentinten. Het is onherkenbaar gemaakt. We kunnen enkel het werk bekijken als we in de kamer zelf staan. Enkel familieleden of genodigden krijgen de kans dit schilderij te bewonderen. Een intimiteit.

Als Bogh in zijn boek wijst op de dubbele functie van het schilderij, dan zijn dat geen twee lostaande zaken. Bærentzen zegt met dit schilderij: je moet een schilderij net als dit schilderij in je woonkamer hangen. Zodat je familie en, misschien nog belangrijker, je vrienden het familieportret kunnen bewonderen.

Bærentzen kijkt hier in de toekomst. Hij ziet nu al hoe het werk dat hij nog aan het schilderen is, later tegen de muur zal hangen van zijn eigen woonkamer. Hoe het werk als een soort toonzaalmodel zal functioneren in zijn eigen woonkamer. Hij neemt een voorschot op de waarheid. Een onherkenbaar en zeer subtiel effect van droste.

De Raffenberg familie

Bij het haken wordt ze ingehaakt, aangeraakt
hij komt naast haar zitten, neem de kader
en zegt: ‘Kijk dit is vader’

Hij houdt het portret voor haar en wijst,
ookal valt er niet naast te kijken, naar de potloodlijnen,
een man, zittend in profiel die op hem lijkt

maar ouder, alsof hij haar wil toevertrouwen,
hoe ook later hij zich ontplooien
naar de uitgestippelde lijnen, het verdwijnen

(en moeder die toekijkt en overziet
hoe herhaling je recht in de ogen kan kijken,
hoe het verleden niet valt te ontwijken)

En als de kader terug aan de muur
ziet zij haar toekomst, wat haar toe komt
hoe ze zal kijken en overzien

Verkleedfeest

op je feest
kwam ik verkleed als schaduw
zodat jij me niet zag

ik ging op in de kamer
als de kamer in het huis
als het huis in de wijk

doodnormaal

jij kijkt door me heen
als een venster
dat kadert wat je niet wil zien

ik ben de rust
die jou onrustig
ik ben de schaduw

die je niet los kan krabben

Berichten uit Kopenhagen 3

Vilhelm Hammershoi is dit jaar 100 dood. In Kopenhagen zijn er enkele tentoonstellingen rond zijn werk. In Ordrupgaard zijn 46 schilderijen en een 25-tal tekeningen tentoon gesteld.  Een bedevaartsoord.

'I was expecting you', zegt een suppoost bij de tentoonstelling. Ik praat altijd even met haar als ik in het museum kom. In haar buideltasje zit een papiertje waar ze namen van boeken heeft opgeschreven die over Hammershoi gaan.

In het Statens museum is een mooie tentoonstelling over intimiteit in de kunst. Met prachtige werken van Hammershoi, Kobke, Munch, Hopper, Valloton, Anna Ancher, Albert Besnard. Ik krijg een rondleiding van de baas van het museum die tevens de tentoonstelling cureerde.

De vrouwenmode in Kopenhagen is nog steeds volledig zwart.

De tweede dag in Ordrupgaard kan ik het huis van Finn Juhl bezoeken door mee te glippen met een school Nederlandse interieuestudenten uit Arnhem. Normaal kan je het huis enkel in het weekend bezoeken. Pas nu valt op hoe schitterend het werk van Vilhelm Lundstrom is.

Ordrupgaard is maar van 13 to 17u open. Ik ben twee namiddagen in het museum om de tentoonstelling te zien. Als ik de laatste dag terug naar mijn kamer ga, lees ik op het internet dat Zaha Hadid is overleden. Ze ontwierp het museum waar ik die dag in rondliep.

Foto's tentoonstelling You Shopping Lists are Poetry

Foto's van mijn tentoonstelling in Mokkakapot. Met dank aan Gust Peeters voor de foto's.

Portret door Paul Van Hees

 

De geweldige Turnhoutse kunstenaar Paul Van Hees maakte vorig jaar een portret van me. Hij tekende me door enkel letters te gebruiken. Dat alles op een broodzak. Natuurlijk.

's Lands Glorie

In de geschiedenisboeken van 's Lands Glorie enkele van mijn voorouders gespot. Ik heb trouwens nog altijd scherf van de vaas van Soissons hier liggen. Grootmoeder zei dat ik die rommel moest weggooien, maar het is een erfstuk, dat gooi je niet weg.

Een andere voorvader las al gedichten voor bij ene Karel V. Ik moet binnenkort eens opzoeken wie dat juist was, maar het is al wel duidelijk dat de appel niet ver van de boom valt. Mijn grootmoeder heeft het er wel erg lastig mee. Niet één, maar twee dichters in de familie. Maak dat mee.

Publicatie: Twijfelschrijf op De Optimist

Deze week werd één van mijn crossword-gedichten gepubliceerd om het zeer fijne digitaal cultureel magazine De Optimist. Je kan het hier lezen.

Tentoonstelling Your Shopping lists are poetry in Mokkakapot

Vanaf 7 februari tot 4 maart hangt mijn nieuwe tentoonstelling in Mokkakapot, Borgerhout. Enkele honderden boodschappenlijstjes worden getoond.

Berichten uit Mol

Ook deze maand sta ik weer in Suiker (Dé cultuurkrant van de Kempen) met mijn column. Deze keer bezicht ik Mol en schreef ik daar wat berichten over. Suiker is trouwens helemaal vernieuwd. Vanaf nu wordt het volledig in kleur gedrukt en is de lay-out anders.

Optreden 'Nuff Said - Turnhout

4 april deed ik een fijn optreden op 'Nuff Said in Barzoen Turnhout. Noémie Boone maakte deze mooie foto's.

Publicatie: Jong van Hart, Grijze haren

Een tijd geleden ging ik met Tom de Ridder van Bloedgroep K een dag mee naar woonzorgcentrum Sint-Lucia. Hij liep daar verschillende kamers binnen met een grammofoonspeler om de oudjes de bakelieten liederen uit hun jeugd opnieuw te laten horen en zo wat herinneringen op te halen. Ik schreef bij twee bezoeken gedichten en die gedichten zijn nu samen met foto's en ander materiaal in een mooi boekje/magazine over het project gepubliceerd. Het ziet er allemaal bijzonder mooi uit.

Komende optredens

Zesverdiepingenzekerheid

Buiten wacht een hondje jankend
Ik herken de geur als ik de draaideur
ruil een naam tegen een kamernummer
& besluit de trap om gezond te

Verpleegsters op crocs plakken zich los
een doorschijnende man wandelt baxter
tralies snijden het landschap in plakjes
& in de wachtkamer mag je dan toch nog roken

ze draagt een sponge-bob-t-shirt
ogen branden door kartonnen muren
de perzikdons groeit zienderogen
fruitvliegjes zijn gebroken pixels

ze turft dagen op haar arm
ademt angst uit haar cellen
en zegt: ‘het is ingewikkeld’
terwijl ze naar haar verband kijkt

Ik kijk rond en zie:
de acht hoeken en twee bedden
en ik weet:
ik kan haar wel bezoeken,
maar niet redden

Berichten uit Baarle

Column voor Suiker van Januari 2016.

Scherpstellen met Hammershoi

- Links: JH Weissenbruch,Te Noorden bij Nieuwkoop, 1901. (Collectie Dordrechts Museum)
- Midden:  Vilhelm Hammerhoi. The building of the Asiatic Company., 1902. (Ordrupgaard Kopenhagen)
- Rechts:  Vilhelm Hammerhoi. The building of the Asiatic Company., 1902. (Statens museum Kopenhagen)

Bovenstaande schilderijen komen uit dezelfde periode van 2 jaar. Het linkse behoort tot de Nederlander JH Weissenbruch, midden en rechts behoren tot de Deen Vilhelm Hammershoi.

Bij Weissenbruch lijkt het gebouw onbelangrijk. Door het prachtige hemellicht wil hij ons vooral de haven en de zee laten zien. Het gebouw blokkeert het zicht. Het is een venster waardoor we naar buiten kijken. Misschien irriteert het gebouw zelfs.

Hammershoi schilderde twee keer  een soortgelijke poort. een extra gebouw spiegelt zich hier ook aan de andere kant. De eerste keer schildert Hammershoi een boot. Hierdoor weten we dat het gebouw aan de waterkant ligt. Het is moeilijk te zeggen waar hier de focus op ligt. We kunnen het schilderij het best bestempelen als een stadszicht. Je ziet waar de Sankt Annagade uitkomt in de Strandgade. je ziet een mast van een boot. je ziet een gebouw.

Het laatste schilderij is geen stadszicht meer, maar enkel een gebouw. We zouden kunnen afleiden dat het een belangrijk gebouw is omdat het er duur uitziet (voor die tijd) en omdat het een eigen poort heeft. Maar de twee hoeken van de tegenoverliggende gebouwen zijn eraf gesneden waardoor het bestaan van straten wegvalt. De boot en dus ook de haven en zee vallen weg. het gebouw lijkt gehuld in een vreemde mist. Alles achter het gebouw is weggevallen.

De drie foto's zijn als het scherpstellen van een foto. De fotograaf/schilder verlegt de focus van de zee naar de stad naar een gebouw, zonder zijn kadrage te veranderen.